Een klaagzang uit het hart

Een gelijkspel. Een gelijkspel levert geen progressie op. Progressie van een punt, maar geen structurele progressie. In een periode waarin Ajax vooral verliest, wordt er een punt gewonnen. Dat zou tevreden moeten stemmen, zo zou je kunnen stellen. Maar een gelijkspel is de minste vooruitgang die Ajax kan boeken. Situaties van crisis voeden revoluties. Fluweel of niet.

De huidige situatie van Ajax beschrijven is even vervelend als lastig. Voetbal is een opportunistische aangelegenheid, waarbij Ajax zich in een spagaat bevindt: een bedrijf worden en een voetbalclub blijven. Dit is geen eenvoudig proces, getuige het mondiale voetbal. Dit is ook zichtbaar bij de club uit Amsterdam. Zo is Ajax structureel verliesgevend, maar is dit alleen belangrijk als de resultaten op het veld slecht zijn. Als deze resultaten slecht zijn lijkt het spenderen van geld de enige remedie. Ajax is ziek, maar dan toch vooral koopziek. Het is te kortzichtig om enkel de overbodige aankopen van de Martin Jol te noemen om dit argument kracht bij te zetten. De adviezen in het rapport van de huidige voorzitter Coronel zijn op allerlei miskopen gestaafd. Het aantrekken van spelers die kwalitatief niks toevoegen en de jeugd in de weg zitten is een no go. Zeker als ze over the hill zijn. Maar Jol heeft niks te maken met dit rapport, zo liet hij zich ooit ontvallen. Jol oordeelt als een blinde over kleuren.

De problemen bij Ajax zijn al enige tijd bekend. Sterker nog, deze zijn uitvoerig geanalyseerd door Uri Coronel en consorten toen Ajax tevens bloedend op de grond lag in 2008. Oorlog maakt slachtoffers, en Ajax voert vooral een oorlog tegen zichzelf. Ajax is een voetbalclub, een bedrijf, maar boven alles een organisatie. En geen organisatie houdt zich staande zonder goed beleid. Zo vind ik het wegsturen van Van Gaal als technisch directeur de grootste fout van het afgelopen decennium. Een man met een visie én een Ajax hart stuur je niet weg, ook al is hij nog zo’n slechte dichter. Enfin, het analyseren van de laatste jaren is niet mijn ambitie. Het uiten van frustraties wel. Dus let’s cut to the case: de trainer moet weg, de directeur moet weg of begeleid worden en Ajax als organisatie moet zich openstellen voor en in dialoog treden met betrokken partijen.

Ja, de trainer moet weg. Populistische opmerking en vaak een waardeloos advies, toegegeven. Maar Martin Jol en Ajax is geen goed huwelijk gebleken. Blind en Jol overigens ook niet, maar dat terzijde. Jol zou namelijk de voetbaltechnische man worden die Ajax in de loop der tijd terug zou leiden naar de top. Een man die zijn hart leek te verpanden aan de club uit Amsterdam. Maar iemand die een dergelijke toewijding belooft flirt niet het volgende jaar met een andere club (Fulham) om vervolgens zijn eigen directie te chanteren meer (waardeloze) aankopen te doen. Aankopen die vervolgens tot in den treurnis worden opgesteld; Jol heeft ook zijn trots. Ooijer vervangt Alderweireld, de goed voetballende Belg en partner in crime van landgenoot Vertonghen. Tainio komt het toch al voetbalgehandicapte middenveld van Enoh en Lindgren versterken en een volgevreten vedette die meer clubs heeft versleten dan doelpunten gemaakt wordt gehaald: Achmed ‘Mido’ Hossam. De belichaming van alle waanhoop. Wat doet deze man, in deze staat, in het eerste elftal van Ajax?

Jol gaat geen kampioen worden dit jaar. Dat is geen opportunistische mening of een kortzichtige visie van een teleurgestelde supporter. PSV heeft een veel beter team, dat kan. En als Jol voor het tweede jaar op rij geen kampioen wordt dan vlieg je eruit bij Ajax. Dat is op feiten gebaseerd. Bovendien maakt Jol ruzie met vrijwel elke nog levende Ajacied, bewust of onbewust. Waarom verder gaan met een trainer die geen lang leven beschoren is en bovendien aantoont alleen aan korte termijn planning te doen?

Zeiken zonder oplossingen aan te reiken is momenteel uit den boze bij Ajax. En dat biedt hoop bij de club: Ajax heeft ‘de Verlosser’. Een passieve verlosser echter. Maar de aanwezigheid van Cruijff, vaak vormgegeven met woorden in een dagblad, geeft hoop. En hoop doet immers leven. Hij mag dan wat getemperd ogen in zijn meest recente uitspraken, maar Cruijff wil de directie weg hebben. Een verkeerd beleid (voetbaltechnisch, imagotechnisch en financieel) eist slachtoffers: no sacrifice, no victory. En waarom ook niet? Meerdere beleidsbepalers hebben bewezen Ajax niet de juiste koers te laten varen. Cruijff heeft bewezen dit wel te kunnen, bij Barcelona. De directie van Ajax moet begeleid worden door voetbaltechnische mensen, op hun beurt geleid door één kapitein: Cruijff in de rol als strategisch adviseur. Een persoon als Keje Molenaar lijkt mij uitermate geschikt om het gedachtegoed van El Salvador in de praktijk uit te voeren.

En wat betreft het beoogde ontslag van Jol: laat Blind het seizoen afmaken. De leerling verdient een tweede kans om aan te tonen dat hij een meester is geworden.

Er hangt een vlag in de Arena met een afbeelding van Johan Cruijff. Hij hangt daar omdat er nooit meer iemand van zijn klasse bij Ajax te bewonderen zal zijn. Dat is niet erg, dat wordt dezer wijze gekoesterd. Je hoopt dat ook de beleidsbepalers af en toe hun hoofd naar de hemel richten en de afbeelding van Cruijff zien hangen, om vervolgens weer naar het veld te kijken en Mido te zien lopen: een genant contrast.

De (club)liefde is grenzeloos, maar de trots blijkt vergankelijk.